Czy Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (Dz.Urz.UE.L Nr 119, str. 1) jest w stanie odpowiedzieć nam na zadanie pytanie – Czy Rodo obejmuje swoim zastosowaniem zdjęcia?

1. Co jest chronione – definicja wizerunku

Polskie prawo nie posiada definicji wizerunku. Możliwe jest jednak odtworzenie definicji na podstawie orzecznictwa. Koncepcja ta składa się z kilku założeń, które połączone mogą być użyte do określenia, czy obraz zawiera wizerunek ,czy też nie.

Po pierwsze wizerunek to dostrzegalne cechy człowieka (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie I ACa 1826/15). Poza cechami czysto fizycznymi, takimi jak wzrost, kolor oczu czy włosów, są to również inne cechy. Wizerunek może dotyczyć takich elementów jak charakteryzacja, ubiór i sposób kontaktowania się z otoczeniem (Wyrok Sądu Najwyższego II CK 330/03). W zakres wizerunku wchodzi też głos(np. lektorów filmowych) czy charakterystyczny sposób poruszania się.

Po drugie wizerunek musi pozwalać na identyfikację określonej osoby. To znaczy, że jest ona rozpoznawalna dla określonego kręgu osób, na przykład rodziny, przyjaciół czy współpracowników. Nie musi być powszechnienie znana nawet w wąskim środowisku (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie I ACa 1826/15).

Kolejną cechą obrazu jest to, że jest on niematerialny. Ponieważ jest on powiązany z konkretną osobą, użycie sobowtóra podszywającego się pod inną osobę stanowi naruszenie prawa do wizerunku tej osoby.

Jednak dla naruszenia prawa do wizerunku często konieczne jest "konkretne utrwalenie fizycznego wizerunku osoby, który może być powielany i rozpowszechniany" (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie I ACa 1826/15). Może to być przyleganie do zdjęć, nagrań filmowych czy kamer monitoringu. Obrazy są odrębnym prawem i niezależnym od praw fotograficznych i filmowych. Oznacza to, że nawet jeśli fotografia jest chroniona prawem autorskim, to nie ma możliwości rozpowszechniania praw do portretu osoby na niej przedstawionej.

Zgodnie z polskim prawem wizerunek zawsze odnosi się do osoby fizycznej, czyli człowieka. Wiek, stan psychiczny i narodowość nie mają znaczenia. Dlatego zwierzęta i budynki nie mają obrazu. To samo dotyczy osób prawnych.

2. Co chroni RODO?

Na przykład obrazy na zdjęciach z dokumentacji projektowej mogą przedstawiać takie cechy jak niepełnosprawność, przynależność do mniejszości etnicznej lub narodowej, poglądy polityczne itp. Z perspektywy RODO to wciąż za mało, aby uznać, że mamy do czynienia z danymi osobowymi; RODO posługuje się specjalnym rodzajem danych osobowych zwanych danymi biometrycznymi, czyli takimi, które obejmują obrazy twarzy, dane dotyczące spojrzenia, kształt tęczówki, kształt ucha, analizę pisma ręcznego i ruchu. Elementy te są również zawarte w definicji obrazów.

Informację zawarte w pkt 51 preambuły oraz w art. 4 ust. 14 RODO mówią , że informacje o wizerunku twarzy są danymi osobowymi, jeżeli zostały pozyskane w wyniku specjalnego przetwarzania technicznego. Dotyczy to na przykład automatycznego rozpoznawania osób w systemach nadzoru miejskiego lub algorytmów stosowanych przez sieci społecznościowe do oznaczania osób na zdjęciach. Dlatego samo przesłanie zdjęcia festiwalu zawierającego osobę na nim nie stanowi danych osobowych, nawet jeśli osobę na zdjęciu można rozpoznać, ponieważ jest to osoba znana Państwu osobiście. Aby informacje ze zdjęcia były danymi osobowymi i podlegały RODO, nie wystarczy wiedzieć, kto jest na zdjęciu. Wiedza ta musi pochodzić z technicznego przetworzenia zdjęcia, np. z analizy zdjęcia za pomocą programu porównującego osobę na zdjęciu z wizerunkiem w bazie danych.

3. Co chroni prawo autorskie?

Regulacje dotyczące ochrony wizerunków znajdują się również w "ustawie o prawie autorskim". Znajdują się one w art. 81-84 tej ustawy. Zasadą tej ochrony jest wyrażenie zgody na rozpowszechnianie wizerunku osoby na nim przedstawionej. Innymi słowy, wolno utrwalać obrazy poprzez robienie zdjęć lub kręcenie filmów, ale nie wolno rozpowszechniać obrazów bez zezwolenia. Rozpowszechnianie oznacza udostępnienie wizerunku w jakiejś formie. Charakter publicznego rozpowszechniania polega na tym, że obrazy są udostępniane nie zamkniętemu kręgowi osób. Innymi słowy, możemy zamieścić zdjęcie na zamkniętej grupie na Facebooku, ale nie możemy zamieścić zdjęcia na stronie internetowej, której nikt prawdopodobnie nie odwiedzi.

Źródła:

https://publicystyka.ngo.pl/ochrona-wizerunku-w-kontekscie-rodo-i-nie-tylko-czesc-pierwsza