Istota ochrony przeciwpożarowej jest pojęciem bardzo obszernym, związanym przede wszystkim z zapobieganiem i zwalczaniem pożarów. Ochronę przeciwpożarową można rozpatrywać w dwóch kategoriach, funkcjonalności i instytucjonalności. Od strony instytucjonalnej jako ochronę identyfikuje się zarówno wyodrębnioną organizacyjnie część działalności organizatorskiej Państwa, jak i zespół norm i przepisów, a także zasad normujących instytucję ochrony przeciwpożarowej od strony formalno-prawnej. Natomiast kategoria funkcjonalności dotyczy sfery działalności społecznej, której podstawowym celem jest ochrona życia i zdrowia ludzkiego oraz dorobku materialnego i kulturalnego społeczeństwa przed pożarami.

Aktem prawnym, który aktualnie obowiązuje i reguluje zagadnienia dotyczące ochrony przeciwpożarowej w Polsce jest Ustawa o ochronie przeciwpożarowej z dnia 24.08.1991r. W art. I rozdziału I wyraźnie zwrócono uwagę, że "ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę życia, zdrowia i mienia przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem poprzez:

1. Zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.
2. Zapewnienie sił i środków do zwalczania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.
3. Prowadzenie działań ratowniczych."

Pozostałe rozdziały opisują sposoby zapobiegania pożarom oraz organizację ochrony przeciwpożarowej w naszym kraju.

Na podstawie wyżej wymienionej Ustawy zostały opracowane normy i rozporządzenia, które regulują zakres ochrony przeciwpożarowej w sposób bardziej szczegółowy. Podstawowym z nich jest rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010r. W sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów. Należy zwrócić szczególną uwagę na § 6 tego rozporządzenia, który instruuje, że wymagania dotyczące obiektów użyteczności publicznej powinny być zawarte w instrukcjach bezpieczeństwa pożarowego.